Đặc biệt hơn, người đọc được tiếp cận với những tâm sự riêng tây của ông về cuộc sống, sự nghiệp và những cơ duyên khiến ông gắn bó với ngành vật lý thiên văn
Nhiều sách của ông đã được dịch ra tiếng Việt, trong đó có: nhạc điệu bí mật, Hỗn độn và hài hòa, Cái vô hạn trong lòng bàn tay, Lượng tử và hoa sen. Đề cao cái đẹp như một yếu tố của chân lý, ông cho rằng “quá trình sáng tạo khoa học gần gụi một cách đáng kinh ngạc với sáng tạo nghệ thuật”. Đối với ông, thứ tiếng này có đầy đủ các thuật ngữ cấp thiết nhưng vẫn tả được chất thơ của khoa học, và ông thấy thoải mái nhất khi dùng nó để tả cái đẹp và sự hài hòa trong mỗi cuốn sách.
Với Vũ trụ và hoa sen (*), ông tiếp với những đề tài ý hợp tâm đầu nhất: bản tính của vũ trụ và những suy tư về sự xứng giữa khoa học phương Tây với triết học phương Đông, đặc biệt là Phật giáo. Ông đã nhận nhiều giải thưởng trong lĩnh vực thiên văn và văn hóa tầng lớp.
Sự khao khát kiếm tìm vị trí của con người trong vũ trụ này chưa bao giờ lỗi thời, khi khoa học càng tiến xa thì càng nhiều vấn đề hắc búa xuất hiện và sự nhỏ bé của con người càng ngày càng tăng lên.
Phần thứ nhất, “Tôi là ai: sự hợp lưu của ba nền văn hóa” chiếm một nửa dung lượng cuốn sách, chứa đựng những câu chuyện rất cá nhân chủ nghĩa về tuổi thơ, gia đình và cuộc chiến tranh Việt Nam mà tác động của nó đối với ông là không nhỏ dù ông sống xa giang san.
Ông còn là nhà thơ, triết nhân, phật tử, nhà hoạt động cho môi trường và hòa bình. Những sự kiện bất thần trong thời kỳ này là một trong những động cơ khiến ông ngày càng say mê ngần sự can hệ giữa quy luật và sự ngẫu nhiên. Xuất thân từ một gia đình đạo nho, học trường Pháp và sau đó được đào tạo khoa học theo kiểu Mỹ, ông thuộc thế hệ trí thức Tây học rốt cuộc của Việt Nam trước giải phóng.
Nếu mong quá rẽ ròi, cứng nhắc thì khoa học sẽ vấp phải nhiều nghịch lý, trong khi đó cách quan sát của các nhà tư tưởng như Đức Phật hay Lão Tử lại soi rọi được nhiều khía cạnh không ngờ.
Để một bạn đọc vốn chỉ quen với sách văn chương cũng dễ dàng hiểu được. Phạm Văn Thiều và Phạm Nguyễn Việt Hưng dịch, NXB Tri Thức, tháng 9-2013.
Tình cảnh lịch sử đã đặt ông vào nơi hợp lưu của ba nền văn hóa, từ đó tạo nên một nhà khoa học có vốn tri thức thông thái nhưng vẫn luôn là một người con của phương Đông. Trịnh Xuân Thuận có lý do để chuộng dùng tiếng Pháp viết các tác phẩm của mình. MINH PHƯỚC Trịnh Xuân Thuận (sinh năm 1948) là nhà vật lý thiên văn người Mỹ gốc Việt, một nhà văn đã viết nhiều sách có giá trị cao về vũ trụ học và sự tương quan giữa khoa học với Phật giáo.
Trịnh Xuân Thuận là một trong số những nhà khoa học luôn kêu gọi sự hợp nhất tư tưởng giữa khoa học phương Tây và triết học phương Đông để tìm ra cách tiếp cận vấn đề chân xác hơn, song song đạt được tính nhân bản khi sử dụng các thành tựu khoa học.
Những câu hỏi mà Đức Phật và các nhà triết học Ấn Độ từng đặt ra luôn theo sát ông trong quá trình đeo đuổi những nghiên cứu khoa học hiện đại nhất.
Tuy sớm tiếp cận với lối tư duy chính xác và nhiều năm mài miệt với những dữ liệu vô tận, nhưng công việc khoa học không đối lập với tâm hồn mẫn cảm của ông, ngược lại ông luôn để mình được dẫn dắt bởi những ngẫm nghĩ mỹ học.
Vì thế ông rất chú trọng cách diễn tả sáng rõ, uyển chuyển những vấn đề chuyên môn, như các loại vật chất huyền bí cấu tạo nên vũ trụ hay sự tương đồng trong những khái niệm của cơ học lượng tử và triết lý Phật giáo. Về mặt này, Vũ trụ và hoa sen là một cuốn sách thành công và đầy sức hút, cung cấp cả kiến thức khoa học và những vấn đề linh tính thú nhận.
Luôn hướng tới sự hài hòa, ông không đồng tình việc khoa học khép mình trong những đường hầm chuyên biệt mà mong muốn mỗi nhà khoa học đều truyền được cảm hứng cho từng lớp. (*): Vũ trụ và hoa sen - Trịnh Xuân Thuận. Nhà khoa học cũng được vô thức và bản năng dẫn đường rất nhiều, họ cũng thấy phấn khích khi phát hiện một mặt ẩn giấu của thiên nhiên cũng như người nghệ sĩ khi sáng tạo tác phẩm, “vì trong một thời khắc ngắn ngủi đã được tiếp cận với chân lý vĩnh cửu”.
Vũ trụ và hoa sen là tác phẩm mới ra đời năm 2011, đoạt giải Louis Pauwels năm 2012.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét